Урматтуу кыргызстандыктар!
Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясы «Зомбулукка каршы 16 күн» деп аталган глобалдык кампанияны колдоо менен, зомбулуктун бардык формаларына, айрыкча эмгек чөйрөсүндөгү зомбулукка каршы күрөшүүнү жактай турганын билдирет. Быйыл биз «Зомбулуксуз эмгек үчүн» урааны менен чыгып жатабыз.
Кампаниянын биз үчүн негизги максаттарынын бири болуп, бардык кызматкерлер, өзгөчө жумуш орундарында зомбулук менен басмырлоо коркунучуна көбүрөөк кабылган аялдар үчүн коопсуз эмгек шарттарын түзүп берүү эсептелет. Биз зомбулуксуз жана басмырлоосуз эмгек – бул ар бир жарандын негизги укугу деп эсептейбиз жана бул укукту камсыздоо багытында активдүү иш алып баруудабыз.
Бул эмне үчүн маанилүү?
Жумуш ордундагы зомбулук жана ыдык көрсөтүүлөр кызматкерлер үчүн эң олуттуу көйгөйлөрдүн бири болуу менен, алардын укуктарынын, кадыр-баркынын жана жыргалчылыгынын бузулушуна себеп болот. Мындай абалда аялдар, жаш кызматкерлер жана мигранттар өзгөчө аялуу болуп саналат. Аталган көрүнүштөр социалдык адилеттүүлүктүн негиздерин бузууда. Ал эми мындай көрүнүштөргө заманбап коомдо жол берилбеши керек.
Соңку айларда Кыргызстанда өз өмүрүн коомго кызмат кылууга арнаган жарандарга – педагогдор менен медицина кызматкерлерине психологиялык жана физикалык зомбулук көрсөтүү учурлары көп кайталанууда. Бүтүн бул жагдайлар күн сайын элдин ден соолугун коргогон, элдин келечеги үчүн эмгектенип жаткан жарандарга карата сый-урматка шек келтирип жатат.
Биз орто мектептерде мугалимдердин тынчтыгын бузган жана коомдук резонанс жараткан жагымсыз окуялар болуп жатканына күбө болуудабыз. Мындай моралга сыйбас жоруктар канчалаган жылдар бою мектепте эмгектенип, канчалаган муундарды тарбиялап-өстүрүп келе жаткан педагогдордун кызматтан кетишинин себебине айланып жатат.
Ал эми саламаттык сактоо системасында мындан да үрөй учурган окуялар болуп жатат. Бейтапканалардын, ооруканалардын, тез жардамдын кесиптик милдеттерин аткарып жаткан кызматкерлери бейтаптар менен алардын туугандары тарабынан сабалып, орой мамилелерге жана психологиялык травмаларга кабылууда. Окуялардан улам кызматкерлер ооруканага жатып дарыланууга же өз өмүрлөрүн тобокелге салып, башкаларды куткарууга, аларга жардам берүүгө арнаган кесибинен кетүүгө мажбур болуп жатышат.
Бүтүн бул трагедиялуу окуялар коомдун алдында суроо жаратууда: бизди коргоп жана сактап келе жаткандар – мугалимдер, дарыгерлер, медайымдар – канчага чейин ушундай кордукка чыдашы керек?!
«Зомбулукка каршы 16 күн» кампаниясынын алкагында Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясы кийинкидей кайрылуу жасайт:
Иш берүүчүлөр:
Коопсуз жана сый-урматка негизделген эмгек чөйрөсүн жараткыла.
Зомбулукка жана ыдык көрсөтүүлөргө жол бербөөнүн ишенимдүү саясатын иштеп чыгып, колдонууга киргизгиле.
Кызматкерлер:
Зомбулук учурлары тууралуу унчукпай койбогула. Кесиптик бирлик уюмдарына жардам сурап кайрылгыла. ККБФ бардык эмгекчилер үчүн 1229 ыкчам линиясын уюштурган. Эмгектик укуктар жана эмгекти коргоо маселелерине байланыштуу күнү-түнү чалып, юридикалык консультация алсаңар болот.
Адилетсиздикке туш болгон кесиптештериңерди колдогула.
Мамлекеттик органдар:
Эмгектик укуктар менен стандарттардын сакталышына көзөмөлдү күчөткүлө.
Коом:
Сый-урмат жана тең укуктуулук маданиятын калыптандыргыла.
Жумуш орундарында да, тышкары жерлерде да зомбулуктун ар кандай көрүнүштөрүнө жол бербегиле.
Бул жаатта Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясы кандай аракеттерди көрүүдө?
Кыргызстан Эл аралык эмгек уюмунун «Эмгек чөйрөсүндө зомбулукту жана ыдык көрсөтүүлөрдү түп-тамыры менен жоюу жөнүндө» №190 конвенциясын ратификациялоо менен зомбулукка жана ыдык көрсөтүүлөргө каршы глобалдык күрөшүү багытында маанилүү кадам жасады. Аталган конвенциянын алкагында ККБФ укуктук инспекторлордун ыйгарым укуктарын кеңейтүүнү кошкондо, укуктук так механизмдер менен бир катар иштерди алып барууда. Ошондой эле Федерация ЭЭУнун «Эмгек коопсуздугуна жана гигиенасына көмөктөшүүчү негиздер жөнүндө» №155 конвенциясын, ЭЭУнун «Жалданма эмгек жөнүндө» №177 конвенциясын, ЭЭУнун «Эне-баланы коргоо жөнүндө» №183 конвенциясын жана ЭЭУнун «Эмгек гигиенасына көмөктөшүүчү негиздер жөнүндө» №187 конвенциясын ратификациялоону демилгелеп жатат.
Мындан тышкары, Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясы менен Кыргыз Республикасындагы «БУУ-Аялдар» түзүмү менен өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга кол коюшту. Бул өнөктөштүк эмгек чөйрөсүндөгү аялдар үчүн жумуш ордунда алардын укуктарын коргоо жана бирдей мүмкүнчүлүктөрдү камсыздоо, ошондой эле Кыргызстанда аялдардын экономикалык потенциалын андан ары өнүктүрүү үчүн жаңы горизонтторду ачууда.
ККБФда Аялдарга жана гендердик саясатка байланыштуу маселелер боюнча кеңеши түзүлгөн. Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясынын Аялдар кеңеши – бул кесиптик бирликтер кыймылынын өзүнчө бир түзүмү гана эмес, эмгек чөйрөсүндө аялдардын кызыкчылыктарын коргоонун жана гендердик теңчиликти илгерилетүүнүн эң маанилүү инструменти. Аялдар кеңешинин активдүү ишмердүүлүгүнүн жардамы менен кесиптик бирликтер аялдардын өзгөчөлүктөрүнө натыйжалуу реакция кылууга, алардын эмгек шарттарын жакшыртууга жана адилеттүүлүктү орнотуу үчүн күрөшүүгө жөндөмдүү.
ККБФ Окуу-методикалык борборунун базасында гендердик теңчилик жана зомбулукка жол бербөө маселелери боюнча билим берүү семинарларын өткөрүп турабыз. Анда кесиптик бирликтин тажрыйбалуу тренерлери жумуш орундарындагы зомбулук жана ыдык көрсөтүүнүн формалары жана көрүнүштөрү тууралуу айтып беришет. Бул жөнөкөй эле окутуу эмес, бул – адилеттүү жана коопсуз коомду түзүү жолундагы маанилүү кадам.
Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясы жалпы коомчулукту эмгек чөйрөсүндө зомбулукка каршы күрөшүү үчүн биригүүгө чакырат. Биз биргелешкен иш-аракетибиз менен ар бир эмгекчи коркуусуз жана кысымсыз татыктуу эмгек шарттарына укуктуу болгон коомду калыптандырууга маанилүү салым кошо алабыз.
Келгиле, жумушта да, жашоодо да зомбулук орун албай турган келечекти бирге куралы!
Урматтоом менен,
Кыргызстан кесиптик бирликтер федерациясынын төрагасы Мурадил Жумадилде уулу